محمداسماعیل بن محمدسمیع واحدالعین اصفهانیمحمداسماعیل بن محمدسمیع واحدالعین اصفهانی، از فلاسفه و مدرّسین حکمت در اصفهان در قرن سیزده هجری بوده است. ۱ - معرفی اجمالیآخوند ملاّمحمّداسماعیل واحدالعین، فرزند محمّدسمیع، عالم فاضل، حکیم فیلسوف و عارف کامل، از فلاسفه و مدرّسین حکمت در اصفهان است. از افاضل شاگردان حکیم ملاّعلی نوری، و خود، در تدریس، خوش‌بیان و خوش‌تقریر بوده است. بسیاری از فضلاء و حکماء، از دست پروردگان او به شمار می‌روند؛ ازجمله حاج ملاهادی سبزواری که استاد را ذوالعیون می‌خوانده، و سال‌ها از محضر او مستفیض شده است. در تبیین و تدریسِ حکمت متعالیه ملاّصدرا استادی کم نظیر بوده، و به ایرادات مخالفان ملاّصدرا همچون شیخ احمد احسایی پاسخ‌هایی درخور داده است. صاحب عنوان، در روزهای آخر عمر به تهران عزیمت کرد، و در رکاب فتحعلی شاه به سلطانیّه رفت. در آن جا بیمار، و راهی گیلان شد، و در محرّم ۱۲۴۲ق در آن جا وفات یافت. ۲ - آثار و تالیفاتآثار و تالیفات ایشان عبارت‌اند از: ۱. حاشیه بر اسفار؛ ۲. حاشیه بر شوارق الالهام؛ ۳. شرح الحکمه العرشیّه، که در آن، به ایرادهای شیخ احمد احسایی به ملاّصدرا پاسخ داده، و در حواشی کتاب عرشیّه، در سال ۱۳۱۰ق چاپ سنگی شده است؛ ۴. حاشیه بر مشاعر که در حواشی کتاب مشاعر در سال ۱۳۱۵ق در تهران چاپ سنگی شده است. [۴]
مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۲۷۳-۲۷۴.
[۵]
حائری، عبدالحسین، فهرست مجلس، ج۳۵، ص۴۰۶.
[۶]
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الکرام البرره، ج۱، ص۱۴۰.
[۸]
معلم حبیب‌آبادی، محمدعلی، مکارم آلاثار، ج۶، ص۲۱۵۲-۲۱۵۳.
[۹]
مشار، خان‌بابا، مؤلّفین کتب چاپی عربی، ص۲۹۵.
[۱۰]
صدرایی‌خویی، علی، آشنای حق، ص۲۸.
[۱۱]
همایی، جلال‌الدین، مقالات ادبی، ص۴۲۹-۴۳۲.
[۱۲]
تنکابنی، محمد، قصص العلماء، ص۱۵۱.
[۱۳]
آشتیانی، جلال‌الدین، شرح احوال و آراء فلسفی ملاصدرا، ص۲۱۴.
۳ - پانویس
۴ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۵۵۲. |